Εισαγωγή Τροφών

Γενικοί Κανόνες για την εισαγωγή τροφών

Η εισαγωγή στερεών τροφών στα βρέφη σύμφωνα με την τρέχουσα βιβλιογραφία γίνεται κατά τον 5ο με 6ο μήνα ζωής. Συνήθως τότε το βρέφος είναι αναπτυξιακά έτοιμο να ενδιαφερθεί και να δεχθεί την τροφή πέραν του γάλακτος. Το πότε ένα παιδί είναι αναπτυξιακά έτοιμο εξηγείται παρακάτω.

Σκοπός με την εισαγωγή της κάθε κρεμούλας στο διαιτολόγιο του παιδιού είναι να αντικαταστήσουμε σταδιακά ένα γεύμα γάλακτος.

Προσθέτουμε τις νέες τροφές με αργό ρυθμό και όχι με βιασύνη, ανά περίπου 15 ημέρες. Αυτό γίνεται ώστε να δώσουμε χρόνο στο στομαχάκι και το έντερο του παιδιού να προετοιμαστεί!

Επιπρόσθετα εάν παρουσιάσει κάποια αλλεργική αντίδραση το παιδί στην τροφή που του χορηγήθηκε, να μπορέσουμε να αντιληφθούμε πια είναι και να την διακόψουμε!

Μερικοί τρόποι για να καταλάβετε ότι το παιδί σας είναι έτοιμο για την εισαγωγή στερεών τροφών.

Αν ενδιαφέρετε για το φαγητό σας
να σας κοιτάζει στα μάτια ενώ τρώτε
να παρακολουθεί την τροφή σας ενώ τρώτε
να προσπαθεί να πιάσει το πιάτο σας και την τροφή σας
ενώ εσείς τρώτε να σας παρακολουθεί και να του τρέχουν τα σάλια
ενώ εσείς τρώτε, όταν πλησιάζετε το κουτάλι σας στο στόμα του, να προσπαθεί να το πιάσει και να το βάλει στο στόμα για να φάει.

Εάν το παιδί παρουσιάζει κάποια από τα ανωτέρω δείχνει δηλαδή ενδιαφέρον για το φαγητό, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το βρέφος είναι αναπτυξιακά έτοιμο για να ξεκινήσετε την εισαγωγή των στερεών τροφών.

Αν όμως το παιδί σας είναι αδιάφορο, δεν φαίνεται να παρουσιάζει ενδιαφέρον για την στερεά τροφή, και δεν παρουσιάζει κάποιο σημάδι από τα ανωτέρω, τότε μπορούμε να καθυστερήσουμε την εισαγωγή των στερεών τροφών, χωρίς απογοήτευση. Το κάθε παιδί έχει το χρόνο του. Δίνουμε το χρόνο του.

Στο τέλος όλα τρώνε, κανένα δεν ζει μόνο με γάλα.

Αλλεργικές Αντιδράσεις που μπορεί να παρατηρήσουμε

Τα περισσότερα παιδιά κατά την εισαγωγή των στερεών τροφών δεν θα αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα.

Κάποια παιδάκια όμως μπορεί να παρουσιάσουν ήπιες ή και σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις:

Ήπιες αντιδράσεις όπως:

αν το παιδί εμφανίσει εξάνθημα (σπιράκια) στο σώμα του (συνήθως κατά την 3-4 ημέρα).
αν ξεκινήσουν διαρροϊκές κενώσεις (αμέσως ή έως και την 7η ημέρα από την στιγμή που πρωτοξεκινήσαμε την νέα τροφή)
αν οι διαρροϊκές κενώσεις περιέχουν βλέννη (μυξούλες) ή και αίμα (συνήθως σαν σταγόνες ή σαν τριχούλες αίματος ανάμεσα στην κένωση).

Πιο σοβαρές αντιδράσεις όπως είναι:

το πρήξιμο των βλεφάρων, των χειλιών, η βραχνάδα στην φωνή, ο βήχας είτε σαν λαρυγγίτιδας είτε ως υγρός αρκετά βήχας. Αυτό συνήθως παρουσιάζεται τις πρώτες ώρες μετά από την βρώση της τροφής, έως και το πρώτο 24ωρο.

Σε περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης επικοινωνήστε αμέσως με τον Παιδίατρο που παρακολουθεί το παιδί σας ή σε περίπτωση αδυναμίας απευθυνθείτε με το εφημερεύον Παιδιατρικό Νοσοκομείο, Κέντρο Υγείας, Ιατρείο ή αναζητείστε Ιατρική Βοήθεια.

Κρεατοχορτόσουπα

Συνήθως χρησιμοποιούμε κολοκύθι, καρότο, πατάτα, κρέας μοσχαρίσιο. Τα δίνουμε βραστά ή στον ατμό. Βάζουμε λεμόνι και ελαιόλαδο (στο τέλος του ψησίματος). Υπενθυμίζω ότι δεν χρησιμοποιούμε αλάτι μέχρι το παιδί να γίνει 2 ετών.

Ξεκινούμε την εισαγωγή των τροφών κάνοντας την στερεά τροφή, πουρέ.

Ξεκινάμε από κολοκύθι, καρότο ή και πατάτα. Μπορούμε να ξεκινήσουμε όλα τα χορταρικά μαζί ή ένα - ένα κάθε φορά.

Συνήθως δίδουμε την κρεατοχορτόσουπα το μεσημέρι.

Ξεκινάμε:

Την πρώτη ημέρα δίνουμε λίγο από τον πουρέ (1-2 κουταλιές) και στην συνέχεια συμπληρώνουμε με το γάλα του που θα έπινε.
Την δεύτερη ημέρα, αυξάνουμε την ποσότητα σε 3-4 κουταλάκια από τον πουρέ που φτιάξαμε και συμπληρώνουμε με γάλα για να χορτάσει το παιδί
Την τρίτη ημέρα εισαγωγής της κρέμας, αυξάνουμε σε 5-6 κουταλάκια από την κρεμούλα και συμπληρώνουμε πάλι με γάλα
Ενώ την τέταρτη μέρα δίνουμε όσο πια από την κρεμούλα φάει και ενδεχομένως δεν συμπληρώνουμε πια με γάλα.

Στη συνέχεια, μετά από μερικές ημέρες προσθέτουμε και το κρέας. Η ποσότητα αρχικά είναι αυτή του σπιρτόκουτου.

Το κρέας μπορεί να είναι μοσχαρίσιο, κατσικίσιο πρόβατο ή κοτόπουλο.

Έτσι έχουμε φτάσει πια μέσα σε μια εβδομάδα να εισάγουμε το πρώτο γεύμα στερεάς τροφής και ενδεχομένως να έχουμε αντικαταστήσει το γάλα στο συγκεκριμένο γεύμα

Μερικά βρέφη μπορεί να θέλουν να πίνουν γάλα και μετά το φαγητό. Δεν υπάρχει πρόβλημα. Δίνουμε το χρόνο στο παιδί να απογαλακτιστεί σταδιακά.

Ικανή ποσότητα φαγητού θεωρούνται τα περίπου 10 κουταλάκια, ή περίπου τα 150-200 γρ. (ανά γεύμα).

Τώρα πια το παιδί ενδεικτικά μπορεί να τρώει για το:

Πρωί - γάλα,
δεκατιανό - γάλα
μεσημέρι - μεσημεριανό,
απογευματινό - γάλα,
βράδυ - γάλα

Μετά από 7 ημέρες εισάγουμε μια νέα τροφή σύμφωνα με τις οδηγίες.

Φρουτόκρεμα

Συνήθως παραδοσιακά χρησιμοποιούμε το μήλο, την μπανάνα και το αχλάδι.

Κατά προτίμηση χρησιμοποιούμε φρούτα ώριμα που είνα πιο γλυκα.

Τα φρούτα τα αποφλοιώνουμε πριν τα αλέσουμε στο μπλένερ.

Μπορούμε να ξεκινήσουμε με ένα φρούτο και σταδιακά ανά 4 ημέρες να προσθέσουμε και το επόμενο φρούτο.

Ακολουθούμε την σταδιακή εισαγωγή τροφών.

Ξεκινάμε:

Την πρώτη ημέρα δίνουμε λίγο μήλο (1-2 κουταλιές) και στην συνέχεια το γάλα που θα δίναμε έτσι και αλλιώς.
Την δεύτερη ημέρα, αυξάνουμε την ποσότητα σε 3-4 κουταλάκια από την κρεμούλα που φτιάξαμε και συμπληρώνουμε με γάλα
Την τρίτη ημέρα, αυξάνουμε την ποσότητα σε 5-6 κουταλάκια από την κρεμούλα και συμπληρώνουμε πάλι με γάλα
Και την τέταρτη μέρα όσο πια από την κρεμούλα φάει και ενδεχομένως δεν συμπληρώνουμε πια από γάλα.

Κατά τον ίδιο τρόπο προσθέτουμε και το επόμενο φρούτο.

Μπορούμε να προσθέσουμε λίγο από το γάλα του στην φρουτόκρεμα αν θέλουμε, κάνοντας τη γεύση πιο οικία στο παιδί αν παρατηρούμε ότι το παιδί δυσκολεύεται. Το γάλα μπορεί να είναι είτε φόρμουλα είτε μητρικό.

Έτσι κατά τη διάρκεια μια ς εβδομάδας έχουμε αντικαταστήσει ένα ακόμα γεύμα γάλακτος.

Τώρα πια το παιδί ενδεικτικά μπορεί να τρώει για το:

Πρωί - γάλα,
δεκατιανό - φρουτόκρεμα,
μεσημέρι - κρεατοχορτόσουπα
απογευματινό - γάλα
βράδυ γάλα

Μετά από μια εβδομάδα εισάγουμε την κρέμα δημητριακών.

Κρέμα δημητριακών

Με παρόμοιο τρόπο εισάγουμε και την κρέμα δημητριακών κατά την αρχή του 7ου μήνα.

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για κρέμα δημητριακών είτε έτοιμες κρέμες σε σκόνη όπως αυτές του εμπορίου είτε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε νιφάδες και να την παρασκευάσουμε μόνοι μας.

Εάν χρησιμοποιήσουμε νιφάδες από βρώμη, τις αλέθουμε στο μπλέντερ και τις προσθέτουμε σε λίγο γάλα (μητρικό ή φόρμουλα) ή σε μια φρουτόκρεμα.

Εάν χρησιμοποιήσουμε έτοιμη κρέμα, ας είναι κατά προτίμηση χωρίς προσθήκη ζάχαρης και την αραιώνουμε με νερό ή γάλα (μητρικό ή φόρμουλα).

Ξεκινάμε δίνοντας:

την πρώτη ημέρα, 1-2 κουταλάκια από την κρεμούλα που φτιάξαμε και συμπληρώνουμε με το γάλα (Μητρικό γάλα ή το γάλα σκόνη που θα έπινε ούτως αλλιώς)
Την δεύτερη ημέρα, αυξάνουμε τα κουταλάκια σε 3-4 από την κρεμούλα που φτιάξαμε και συμπληρώνουμε με γάλα
Την τρίτη ημέρα, αυξάνουμε σε 5-6 κουταλάκια από την κρεμούλα και συμπληρώνουμε με γάλα
Και την τέταρτη μέρα όσο πια από την κρεμούλα φάει και δεν συμπληρώνουμε πια από γάλα.

Τώρα πια το παιδί ενδεικτικά μπορεί να τρώει για το

Πρωί - γάλα
δεκατιανό - φρουτόκρεμα
μεσημέρι - μεσημεριανό
απόγευμα - κρέμα δημητριακών,
βράδυ - γάλα

Μετά από μια εβδομάδα μπορούμε να εισάγουμε μια νέα τροφή σύμφωνα με τις οδηγίες. Στόχος είναι μέχρι το τέλος του πρώτου χρόνου το παιδί να τρώει περίπου το φαί της οικογένειας.

Άλλες τροφές κατά τον 7ο - 9ο μήνα

Κατά τον 7ο μήνα μπορείτε να εισάγετε φακές, φασόλια (αρχικά νερόβραστα), μακαρονάκι μικρό (αστράκι, νυχάκι), μπρόκολο ή και άλλα φρούτα εποχής όπως καρπούζι, πεπόνι.

Επίσης κατά τον 8ο μήνα μπορείτε να εισάγετε το σπανάκι (π.χ. σπανακόρυζο).

Ποιες τροφές εισάγονται κατά τον τέλος του πρώτου χρόνου (10ο – 12ο μήνα)

Αυτές είναι ο κρόκος του αυγού (που προηγείται από), το ασπράδι (και στη συνέχεια έπεται) και το ψάρι.

Υπενθυμίζω ότι εισάγουμε πρώτα τον κρόκο:

αρχικά την πρώτη ημέρα λίγο κρόκο στη μύτη του κουταλιού, την δεύτερη ημέρα 2 κουταλάκια στην μύτη πάλι του κουταλιού, την τρίτη φορά θα δώσουμε κρόκο περισσότερο και στη συνέχεια την επόμενη φορά (4η) όσο πια από τον κρόκο θέλει να φάει.

Μετά από 15 ημέρες εισάγουμε το ασπράδι του αυγού κατά τον ίδιο τρόπο χορήγησης με τον κρόκο.

Στη συνέχεια μετά από 15 ημέρες ειςάγουμε και το ψάρι. Το ψάρι κατά προτίμηση να είναι λευκό ψάρι και όχι Σολωμό. Θα εισάγουμε ψάρι στο παιδί δίνοντας να δοκιμάσει από το δικό μας ψάρι. Το παιδί θα έχει το δικό του φαγητό. Έτσι δίνουμε μια κουταλίτσα από το ψάρι μας και αυτό είναι για πρώτη φορά. Θα συμπληρώσουμε το γεύμα του με το δικό του φαγητό. Την δεύτερη φορά που θα μαγειρέψουμε πάλι ψάρι για εμάς κατά τον ίδιο τρόπο, θα δώσουμε να δοκιμάσει 2 κουταλιές (στην μύτη πάντα του κουταλιού) και στη συνέχεια θα συμπληρώσουμε με το δικό του φαγητό το μεσημεριανό του γεύμα του. Την 3η φορά ομοίως και την τέταρτη φορά πια θα φάει ψαράκι μαζί μας.

Αυτό που δεν εισάγουμε για τον πρώτο χρόνο ζωής, είναι η φράουλα και τα χνουδωτά φρούτα (ροδάκινο, γιαρμάς), μέλι. και ξηρούς καρπούς.

Ορόσημα

Στόχος είναι μέχρι το τέλος του πρώτου χρόνου το παιδί να τρώει περίπου το φαί της οικογένειας!

Για παράδειγμα ένα παιδί 12-14 μηνών να τρώει πια το φαϊ της οικογένειας, χωρίς να χρειάζεται να του μαγειρεύεται δικό του φαγητό εκτός από ορισμένες περιπτώσεις.

Ένα βρέφος 6 μηνών θα πρέπει να ξεκινάει με τροφές που είναι λειωμένες (στο μπλέντερ).

Το παιδί θα πρέπει να περνάει από το λειωμένα φαγητά, στα πατημένα με το πιρούνι φαγητά, περίπου γύρω στους 8 μήνες.

Ενώ περνάει από τις πατημένες τροφές, στις τροφές κομμένες σε κομματάκια περίπου γύρω στους 12 μήνες (πλην του κρέατος και του φρούτου)

Το κρέας επειδή είναι σκληρό, τα παιδιά το αποφεύγουν. Για να προσπεράσουμε αυτόν τον σκόπελο μπορεί να δίδεται υπό την μορφή κιμά (μπιφτέκι) που είναι πιο εύκολο στην κατανάλωση του.

Τα φρούτα, επειδή συνήθως είναι σκληρά μπορούμε να συνεχίσουμε να τα δίνουμε ως φρουτόκρεμα μέχρι και τους 18 μήνες. Στην συνέχεια και αναλόγως της ωριμότητας του παιδιού μπορούμε να δοκιμάσουμε να δίνουμε τα σκληρά φρούτα υπό μορφή τσιπς (λεπτής φλίδας φρούτου) για να αποφύγουμε τον κίνδυνο της πνιγμονής.

Τα πιο μαλακά φρούτα μπορούμε να τα δώσουμε πάντοτε όμως με επίβλεψη, διότι ορισμένα παιδιά είναι λαίμαργα και μπουκώνονται (κίνδυνος πνιγμού).

Τα φρούτα πάντοτε θα πρέπει να είναι αποφλοιωμένα.

Με την εισαγωγή τροφών επίσης προσφέρουμε νερό είτε σε ποτήρι (πλαστικό ή μεταλλικό για λόγους ασφαλείας) είτε σε ποτήρι με ρύγχος, είτε σε μπιμπερό (μέχρι όμως την ηλικία των 12 μηνών).

Μερικά ακόμα σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης ικανοτήτων του παιδιού:

Τα βρέφη (6 μηνών) όταν ξεκινάμε τις τροφές, θα πρέπει να ταίζονται από τους γονείς ή τον φροντιστή του παιδιού. Ο γονιός είναι υπεύθυνος για την επάρκεια της σίτισης του παιδιού βασιζόμενος αρχικά στο ενστικτό του αλλά και στις κινήσεις και τις εκφράσεις του παιδιού, μιας και αυτό δεν μπορεί να εκφραστεί ακόμα λεκτικά. Το παιδί σε αυτό το στάδιο χρειάζεται να μάθει την διαδικασία της μάσησης. Μέχρι τότε το μόνο που γνωρίζει και έχει την ικανότητα είναι να πίνει υγρά (γάλα). Σταδιακά θα μάθει να μασάει εισάγοντας τροφές. Οι λιωμένες τροφές που δίδονται αρχικά αποτελούν ενδιάμεσο κρίκο αυτής της μάθησης. Από τον 8ο περίπου μήνα περνάει στις πατημένες τροφές ενώ από τον 12ο μήνα στις τροφές κομμένες κομματάκια. Πλην εξαιρέσεων που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Έτσι πια η μάθηση της μάσησης έχει πια ολοκληρωθεί.

Μέσα στην διαδικασία της μάθησης είναι απαραίτητο και σημαντικό το παιδί να αισθανθεί την τροφή του στα χέρια του. Να νιώσει την υφή της τροφής που τρώει, να την μυρίσει, να την παρατηρήσει αλλά και να παίξει με αυτήν. Αφήνουμε δηλαδή το παιδί να ασχοληθεί με την τροφή του σαν παιχνίδι, για να μάθει. Ωστόσο ο γονιός θα πρέπει σ αυτήν την ηλικία να ταίσει το παιδί και όχι να περιμένει ο γονιός να ταιστεί μόνο του το παιδί. Αυτό θα γίνει αργότερα, όταν το παιδί θα είναι μεγαλύτερο και αναπτυξιακά έτοιμο να το κάνει.

Ένα νήπιο 15 με 18 μηνών στα πλαίσια της αυτονόμησης και της ικανότητας που έχει, θα πρέπει να μπορεί να ταιστεί μόνο του, χωρίς ιδιαίτερη βοήθεια. Από ηλικίας 15 μηνών σταδιακά και ξεκινώντας από τις πιο εύκολες τροφές να αφήνουμε να προσπαθήσει να ταισει τον εαυτό του. Χρησιμοποιούμε αρχικά το παιδικό κουταλάκι και στην συνέχεια το παιδικό πιρούνι, πάντα με επίβλεψη.

Ενώ ένα νήπιο 18 μηνών με 2 ετών περίπου έχει πια την ικανότητα να καταλάβει την αίσθηση της πείνας αλλά και της πληρότητας και αυτό να το εκφράσει. Στόχος πια είναι να προσδιορίσει μόνο του την ποσότητα που χρειάζεται να φάει για να χορτάσει. Σ ένα παιδί περίπου 2 ετών θα πρέπει να του δίδεται "ο χώρος και ο χρόνος" να χορτάσει τον εαυτό του.

Να προσδιορίσει μόνο του την ποσότητα που πρέπει να φάει και όχι η ποσότητα που θα καταναλώσει να προσδιορίζεται σε μόνιμη βάση από τον φροντιστή του. Αυτό που είναι απαραίτητο να κάνει πια ο φροντιστής του παιδιού είναι να βοηθήσει το παιδί να μάθει πόσο πρέπει να φάει για να χορτάσει τον εαυτό του "ακούγοντας" την αίσθηση του. Ο γονιός μπορεί να το καταφέρει επικοινωνώντας με το παιδί, ρωτώντας το, για παράδειγμα, "αν γέμισε το στομαχάκι", "αν γέμισε η κοιλίτσα", "αν νιώθει ότι έχει λίγο ακόμα χώρο" ή "αν η κοιλίτσα παραφούσκωσε", "αν χόρτασε" και άλλες τέτοιου είδους ερωτήσεις.

Είναι αυτονόητο το νήπιο για να μάθει να προσδιορίζει την αίσθηση του, χρειάζεται χρόνο (μήνες), δεν θα γίνει από την μια μέρα στην άλλη και απαραίτητα θα περάσουμε και από τα λάθη. Έτσι άλλωστε μαθαίνουμε!!

Θυμηθείτε:
Η Ασφάλεια Προέχει!!

Μην Ξεχνάτε:

Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας δηλαδή μέχρι και 3-4 ετών, προτεραιότητα δίδεται πάντα στην ασφάλεια των χορηγούμενων στερεών τροφών.

Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται για λόγους πνιγμού είναι:

Ξηρούς καρπούς Το Φυστίκι (αράπικο και Αιγίνης)

Σκληρές τροφές (πάσις φύσεως)

Το Ποπ κορν, το καλαμπόκι και ο αρακάς (μπορεί ωστόσο να δοθεί εφ όσον είναι αποφλυωμένος ή και πατημένος με το πιρούνι)

Το Ωμό Καρότο (είτε ολόκληρο είτε σε στικ), μπορεί ωστόσο να δοθεί εάν αυτό είναι βρασμένο (μαλακό)

Ολόκληρο σκληρό φρούτο όπως μήλο ή αχλάδι

Μεγάλα κομμάτια ωμών λαχανικών και φρούτων

Ολόκληρη ρώγα σταφυλιού, ή κεράσι, ή ελιά (μπορεί να δοθεί σταφύλι, κεράσι ή ελιά εφ' όσον έχουν αφαιρεθεί τα κουκουτσια και έχουν κοπεί σε ροδέλες)

Σκληρό κομμάτι κρέατος

Τσίχλες και καραμέλες

Οι ανωτέρω τροφές είναι υπεύθυνες για πολλούς πνιγμούς κάθε χρόνο για παιδιά κυρίως ηλικίας έως 4 ετών.

Για να μειωθεί ο κίνδυνος του πνιγμού κατά την διάρκεια σίτισης του παιδιού, το παιδί θα πρέπει να κάθεται στο καρεκλάκι του ενώ τρώει.

Είναι αυτονόητο ότι μαθαίνουμε στο παιδί ότι όταν τρώμε "δεν γελάμε" και "δεν μιλάμε".

Επίσης δεν θα πρέπει να ταίζουμε το παιδί στο αυτοκίνητο ενώ αυτό βρίσκεται εν κινήσει. Μόνο εφ' όσον αυτό είναι κάπου σταθμευμένο με ασφάλεια!

Τέλος

Οι αναγραφόμενες οδηγίες προορίζονται για τα παιδιά που παρακολουθούνται στο ιατρείο και όχι για το γενικό κοινό.

Οι οδηγίες τροποποιούνται ανάλογα με το ατομικό ιστορικό του παιδιού. Για παράδειγμα παιδιά που παρουσιάζουν τροφικές αλλεργίες ή σιτιστικά προβλήματα, κ.α.

Δεν επιθυμώ την ανάρτηση της ιστοσελίδας σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε κάθε περίπτωση να ακολουθούνται οι οδηγίες των παιδιάτρων που παρακολουθούν τα παιδιά σας και όχι οδηγίες που βρίσκονται στο διαδίκτυο.